Prezentowane opracowanie jest raportem końcowym projektu „ODTWORZENIE SZLAKU WODNEGO E40 NA ODCINKU DNIEPR – WISŁA: OD STRATEGII DO PLANOWANIA” realizowanego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Polska-Białoruś-Ukraina 2007-13. Program ten stanowi inicjatywę Komisji Europejskiej, mającą na celu wspieranie transgranicznych procesów rozwojowych na obszarze pogranicza polsko – białorusko – ukraińskiego. Cel ten jest realizowany poprzez dofinansowywanie projektów przynoszących korzyści regionom przygranicznym.
Wspomniany projekt jest inicjatywą oddolną trzech regionów nadgranicznych żywotnie zainteresowanych rewitalizacją międzynarodowej drogi wodnej E40: obwodu brzeskiego na Białorusi, województwa lubelskiego w Polsce i obwodu wołyńskiego na Ukrainie. Użeglownienie połączenia od Bałtyku po Morze Czarne mogłoby stać się impulsem rozwoju społeczno-gospodarczego słabiej rozwiniętych obszarów a dla centrów przemysłowych zlokalizowanych w obszarze rozwojowym szlaku wodnego byłoby to korzystne ekonomicznie rozwiązanie transportowe w logistycznym łańcuchu dostaw.
Kwestia wznowienia żeglugi po międzynarodowej drodze wodnej łączącej Morze Bałtyckie z Morzem Czarnym niejednokrotnie była podejmowana na poziomie Komitetu Transportu Śródlądowego Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ, ministerstw transportu i infrastruktury, regionów przygranicznych, instytucji naukowych Polski, Białorusi, Ukrainy i Niemiec. W rezultacie wspólnych prac ekspertów powstał wspomniany projekt. Międzynarodowa droga wodna E40 postrzegana jest, zarówno przez inicjatorów projektu jak i władze trzech państw, jako szansa na odciążenie dróg kołowych, zmniejszenie emisji dwutlenku węgla do atmosfery, poprawę obsługi transportowej zaplecza portów morskich oraz rozwój turystyki opartej na wykorzystaniu potencjału szlaków wodnych. Celem projektu jest wyłonienie optymalnego wariantu przebiegu E40 poprzez opracowanie studium wykonalności, utworzenie stałej międzynarodowej komisji ds. odtworzenia i funkcjonowania szlaku E40, a także rozpropagowanie idei rekonstrukcji na krajowym i międzynarodowym poziomie.
Realizacja idei odtworzenia drogi wodnej łączącej Bałtyk z Morzem Czarnym poprzez Wisłę i Dniepr wymaga przeprowadzenia poważnych prac rewitalizacyjnych i modernizacyjnych, głównie na polskim odcinku drogi wodnej E40 pomiędzy Wisłą a Dnieprem, ale także zbudowania i zmodernizowania obiektów hydrotechnicznych na Wiśle dla zagwarantowania ciągłego i płynnego ruch transportu towarowego na rzece. Wisła odgrywa kluczową rolę także w innych połączeniach transportu wodnego, przechodzących po terytorium Polski. Przy realizacji projektu istotne jest uwzględnienie kwestii kosztów, bezpieczeństwa środowiska naturalnego oraz możliwości wykorzystania najlepszych praktyk europejskich w tworzeniu korzystnych warunków dla żeglugi na Wiśle i na całym szlaku E40.
Niniejsze opracowanie składa się z 4 komponentów poświęconych następującym zagadnieniom:
−Analizie gospodarki transportowej i rynkowej,
−Ocenie skutków społecznych i środowiskowych,
−Problemom technicznym i nawigacyjnym,
−Aspektom finansowym, prawnym i instytucjonalnym.
Przebiegająca przez terytorium Polski, Białorusi i Ukrainy droga wodna E40 łączy porty Gdańska i Chersonia. Tworzą ją rzeki: Wisła, Bug, Muchawiec, Pina, Prypeć i Dniepr. Jednak obecnie statki nie kursują na nieżeglownym odcinku Bugu, między Warszawą a Brześciem.
Projekt obejmuje rewitalizację MDW E–40 na całym odcinku, jednak szczególna uwaga zwrócona jest na odcinek łączący Wisłę z rzeką Muchawiec. Propozycje tras przebiegu tego połączenia, opracowane w ramach studium wykonalności, zostały szczegółowo sparametryzowane i przedstawione w Łucku, na Ukrainie w dniu 15 czerwca 2015 r. na posiedzeniu międzynarodowej komisji ds. odtworzenia i funkcjonowania drogi wodnej E40. Komisja wraz z ekspertami dokonała wyboru trzech najbardziej realistycznych wariantów przebiegu trasy (opis w raporcie technicznym).
Na nieżeglownym odcinku Bugu, między Warszawą a Brześciem, znajdują się tereny chronione należące do europejskiej sieci Natura 2000. Dlatego też planowanie i budowa na tych terenach urządzeń hydrotechnicznych oraz rozwój żeglugi wymagały bardziej gruntownych analiz. Zawarto je w opracowanym dla potrzeb projektu raporcie środowiskowym.
Dokument do ściągnięcia w całości pod poniższym linkiem.
