„Bogactwo jest wówczas moralne,
jeśli wokół nie ma biedy.”
L. Tołstoj
W roku 2018 kontynuowaliśmy naszą działalność w obszarze produktów lucerny w przystosowaniu do możliwości ich uzyskania na glebach Wyżyny Lubelskiej i Opatowsko-Sandomierskiej. Poniżej przedstawiamy propozycję koncepcji kompleksu energetyczno- agro- przetwórczego w oparciu o możliwości surowcowe i techniczno-technologiczne Cukrowni Werbkowice.
Projekt WERBKOWICE
Każdy rozwój związany jest z problemem energii. Dzisiaj nie jest już obojętne z jakich źródeł ona pochodzi, co jest jej nośnikiem i jakie powoduje skutki uboczne. Każdy chce żyć w czystym środowisku, a swoim działaniem pragnie je ulepszać aby dla przyszłych generacji pozostawić je w stanie ekologicznie lepszym.
Środowisko rolnicze jest dysponentem wielu pierwotnych i wtórnych nośników energii z których te wtórne są często odpadami powstającymi w przetwórstwie rolniczych surowców.
Cukrownia Werbkowice, którą odwiedziłem 3 krotnie w 2018 roku tj. 13.03.2018, 03.11.2018, 27.11.2018 (notatki w posiadaniu Progress) i Cukrownia Krasnystaw przetwarzają rocznie ok. 2 mln ton buraków cukrowych. Z nich uzyskuje się ok. 15-17% cukru buraczanego oraz powstaje odpad w postaci melasy buraczanej w ilości ok. 80-82 tys. ton z zawartością ok. 48-50% cukrów. Poddane fermentacji alkoholowej pozwalają na uzyskanie ok. 480-490 litrów surówki gorzelnianej z 1 tony melasy z zawartością 92-93% alkoholu etylowego, który w naszym przypadku trzeba poddać odwodnieniu na tzw. sitach molekularnych w celu uzyskania 100% etanolu. W wyniku procesu fermentacji powstaje drugi odpad tzw. wywar gorzelniany, który w naszych warunkach niskiego nawożenia azotowego i potasowego spełnia warunki drugiej fermentacji metanowej z wydajnością ok. 63,59 m3 biogazu z 1 tony wywaru (patrz. badania prof. T.Filipka z UP Lublin). Niską zawartość suchej masy w wywarze możemy podnieść dodatkiem wytłoków z lucerny o wydajności ok. 202 m3 biogazu z 1 tony w okresie lata, w okresie zimy (kampanii cukrowniczej) wytłokami mokrymi wyżętymi o wydajności biogazu ok. 140 m3/1 tonę. Na okres od stycznia do końca maja trzeba zabezpieczyć makuch rzepakowy, który ma wydajność ok. 530 m3 biogazu z 1 tony. Najkorzystniej z punktu widzenia produkcji energii i stabilności procesu fermentacji byłoby, aby skład substratu trwale ustabilizować w oparciu o wywar gorzelniany i makuch rzepakowy.
Powstały po-ferment z biogazowi zagospodarujemy w dwóch kierunkach:
- odwirowany po-ferment z zawartością 40-50% wody zmieszamy z CaO i dolomitem z Kopalni Piskrzyń, pow. opatowski i po reakcji egzogennej uzyskamy doskonały nawóz wapniowo-magnezowy z mikroelementami i frakcją organiczną. Powstające gazy w wyniku reakcji wprowadzimy do kąpieli wodnej w celu rozpuszczenia w niej NH3. Uzyskaną wodę amoniakalną możemy wykorzystać do alkalizacji soku lucerny lub jako nawóz.
- powstałą ciecz z odwirowania po-fermentu z zawartością makro i mikroelementów zmagazynujemy w odstojnikach wypełnionych torfem wysokim, po 1-2 latach zaproponujemy rolnikom nawóz organiczny w przystępnej cenie i w kredycie towarowym.
Służby surowcowe cukrowni muszą ciągle mieć na uwadze w uprawie buraków takie ich nawożenie, aby w melasie utrzymać niskie zawartości NH4 i K.
Praca:
- zakładu gorzelni,
- zakładu odwadniania surówki,
- zespołu biogazowi,
- produkcji energii elektrycznej,
- produkcji ciepła odpadowego,
- nawozu mineralnego – trwać będzie nieprzerwanie przez cały rok.
- koncentrat białkowo-ksantofilowy z lucerny produkowany będzie przez 120 dni od 30 maja do 30 września w ruchu całodobowym,
- kampania cukrownicza od października do końca grudnia.
Całość stanowić będzie kompleks energetyczno- agro- przetwórczy, który będzie w znacznym zakresie wpływał na jakość i poziom życia społeczności lokalnej. Kompleks Werbkowice wytwarzać będzie na energii uzyskanej z odpadów następujące wielkości produkcji:
- etanolu bezwodnego – ok. 37-38 mln litrów
- energii elektrycznej – ok. 130-134 tys. MW
- energii cieplnej – ok. 128 tys. MW/c
- koncentratu białkowo-ksantofilowego 2000 ton z zawartością białka 51-53% (Cukrownia Werbkowice eksploatuje największą w Europie suszarnię taśmową, która w temp. 38-56 °C odbierze z skrzepu proteinowego soku lucerny 20 ton wody na godzinę pracy. Uzyskany w tych warunkach PX powinien mieć znacznie lepsze parametry jakościowe od francuskiego.)
- suszu paszowego lucerny – ok.5-6 tys. ton w okresie pierwszych 3 lat, po tym okresie nawet 25-30 tys. ton/rok. Musimy nauczyć się tej technologii i rolnicy się do niej przekonać.
- nawóz mineralno-organiczny z dolomitem – ok. 40-60 tys. na rok
- nawóz organiczny z odstojników z torfem, dostarczany rolnikom kursem powrotnym po buraki cukrowe w trakcie kampanii cukrowniczej.
Wartość sprzedaży wyniesie ok. 165-180 mln PLN/rok – nie uwzględniono sprzedaży ciepła na zewnątrz. Zatrudnienie w Kompleksie wyniesie ok. 45-50 osób. Zatrudnienie w wyniku działania Kompleksu – różnego rodzaju usługi np. zbioru lucerny, transportu i inne – ok. 50 osób sezonowo. Kooperacja z producentami lucerny – 400-600 gospodarstw.
Poza efektami produkcyjnymi kompleksu bardzo istotne będą prace związane z suplementacją koncentratem białkowo ksantofilowym drobiu nieśnego w celu uzyskania produktów np. o podwyższonej zawartości luteiny oraz krów mlecznych w celu uzyskania znacznego wzrostu w mleku poziomu kwasów Omega 3. Te i inne produkty z zastosowań w żywieniu zwierząt powinny uzyskać w ciągu 7-8 lat urzędowe zastrzeżenie oryginalności (AOC).
Będzie to początek wielkiego zadania pod nazwą: „Zastosowanie uzyskanej żywności funkcjonalnej w profilaktyce chorób niedoborowych ludzi”.
Ceny żywności funkcjonalnej na rynkach Europy Zachodniej i USA są kilkakrotnie wyższe od obecnie sprzedawanej. Gleby Wyżyny Lubelskiej i Sandomiersko-Opatowskiej to dwa największe obszary w Polsce, na których można prowadzić w naszej technologii produkcję żywności funkcjonalnej w oparciu o produkty lucerny, dochowując równocześnie zadość rygorom dobrych praktyk rolniczych i przepisom obowiązującym w rezerwatach biosfery UNESCO, którymi został objęty obszar Roztocza. Mamy opracowane dwie odrębne technologie do zastosowania w tych regionach.
Osoby prywatne i prawne zapraszamy do współpracy w realizacji i rozwoju w/w koncepcji.
Komplet materiałów znajduje się na stronie: www.progress-dzierdziowka.pl i w siedzibie Progress.
Ryszard Maj
Stowarzyszenie Rozwoju Regionalnego i Lokalnego „PROGRESS” w Dzierdziówce